Reagiranje
Teško sam mogao odoljeti izazovu teksta i fotografija Gornjeg Stoliva, a još više osjaćju za koji me vezuje moj, davno, prvi objavljeni rad koji se odnosio na Gornji Stoliv.
Tada, 1964.godine, Gornji Stoliv je brojao 64 stanovnika, 24 više nego desetak godina ranije, a meni je navještao da „ umire „. Nažalost,dogodilo se to pola vijeka kasnije.I ne samo Gornjem Stolivu već i Gornjoj Lastvi i Gornjem Morinju. U rezultatima popisa stanovništva , domaćinstava i stanova, 2011. godine, u prve dvije rubrike nema zabilježene pojave , a u trećoj: G. Stoliv 9 ( stanova ), G..Lastva 16 i G. Morinj 6

U doba izrade Prostornog plana " Južni Jadran „ , kao početnik u saznanjima izrade prostorno-planske dokumentacije, s velikim interesovanjem sam pratio rad pokojnog profesora Ciborowskog, rukovodica pomenutog planskog dokumenta. Oduševljavalo me je s kolikim je zanosom pričao o potencijalima paštrovskih i bokeljskih gornjih naselja. Pri ponovnom susretu 1979.godine, nakon zemljotresa, nije bio obradovan napuštanjem nekih naselja u D. Grblju i početkom urbanizacije Grbljskog polja. No, i dalje je gajio nadu u revitalizaciju gornjih paštrovskih i bokeljskih naselja. Na žalost, umrli su zajedno.
U međuvremenu nikla su neka nova naselja , ničim slična po arhitekturi , tehnologiji gradnje,urbanom uređenju prostora i kulturnom pejzažu.Srećom , u Kotorsko-risanskom zalivu, stara, napuštena naselja, nijesu dobila „ konkurenciju „ , iako im je „zaprijećeno „ na nekoliko lokacija, izgradnjom naselja na višim kotama .
U posljednjih dvadesetak godina desio se jedan novi proces.Naime, uporedo sa izumiranjem gornjih naselja rastao je broj novih naselja i kuća na višim kotama, što je dovelo do porasta broja stanovništva u pomenutim naseljima. Zapravo, desila se, kako sam to nazvao „ inverzija „ , naselja i stanovništva.
Na žalost, i dalje se u razvojnim i prostorno-planskim dokumentima malo uvažavaju prisutne činjenice: izuzetan mikro-geografski položaj gornjih naselja,etnološke i arhitektonske vrijednosti, stepen njihove očuvanosti, očuvanost neposrednog okruženja, sve veća kriza prostora za gradnju, čine položaj i prostor postojećih gornjih naselja izuzetno aktuelnim.No ključ rješenja , kao pretpostavka njihove revitalizacije , isuviše se dugo traži. Očigledno bez vidljivih rezultata. Ili, ne bar, dok ima prostora za gradnju duž obale. Dokle? Sa kojom namjenom? A, o nosivom kapacitetu pratećih sadržaja duž obale ( plaža, parkinga, terena za rekraciju, pa i morskog prostora za pojedine sportske aktivnosti ) se i ne razmišlja.
Na 47 km obale Kotorsko-risanskog zaliva živi 17 642 stanovnika, ili, 77,38% ukupnog stanovništva opštine Kotor, prema popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011.godine To je 438 manje u odnosu na 2003.godinu.U periodu od 2003 – 2011., na istom prostoru je izgrađeno 2 506 stanova (MONSTAT ).
Donji Stoliv ima 352 stalna stanovnika, 136 domaćinstava i 757 stanova.Pet ipo stanova po domaćinstvu.Tako kažu rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2011.( MONSTAT ). A za pola sata hoda dolazi se u „ drugi svijet". Svijet prošlosti, ne tako davne.Ta se prošlost ne može vratititi, ali bi mogao život.
Prof. Dr. Milenko Pasinović